فارغ از تعاریف مختلف در علوم سیاسی و علوم اجتماعی از حزب سیاسی،منظور دانشنامه اسلام معاصر از" حزب" گروه یا سازمانی است که حول محور سیاست با منش،مشی و ایدئولوژی خاصی فعالیت می کند.
دانشنامه اسلام معاصر بنا به اهمیت احزاب،گروه ها و سازمان ها در روند جریان سیاسی کشورها و با توجه به حجم دانشنامه و اهداف مورد نظر خود در دو بخش به این مهم می پردازد.
1. برخی از احزاب و گروه ها و سازمان های مهم و تاثیرگذار در دانشنامه به صورت مدخل مستقل طرح می شوند.
2. مدخل احزاب در جهان اسلام: این مدخل که حجم زیادی در دانشنامه دارد،تاریخچه ورود احزاب به کشورهای اسلامی، اوضاع، شرایط و اقدامات احزاب را در کشور های مهم اسلامی در مدخل های فرعی بررسی می کند.
1. شیوه و مراحل نگارش مداخل مستقل:
مدخل احزاب مختلف با نام حزب آغاز می شود.مثلا می نویسیم:« بعث، حزب»و صورت ضبط آوایی آن در پرانتز درج می گردد.سپس با یک جمله اسمیه ازآن حزب تعریفی جامع و کامل ارائه می گردد.توالی مقاله به ترتیب زیر خواهد بود:
الف) جمله اسمیه شامل:
1- ایدئولوژی،مشی و محور سیاسی 2- مرام 3- موسس 4- تاریخ و محل تاسیس 5- تاریخ انحلال.
برای مثال در توضیح حزب بعث می نویسیم:
«حزبی با گرایش سوسیالیستی و پان عربی و مشی نظامی،تاسیس توسط میشل افلق و صلاح الدین بیطاردر اوایل دهه 1940 در عراق و سوریه
ب) تاریخچه و مراحل تشکیل حزب،تغییرات مهم درون حزبی و دلایل انحلال احتمالی آن.
ج) مبانی فلسفی .
د) مرام نامه حزب.
ه) فعالیت های حزب:تاثیرو تاثر و اهم فعالیت های حزب ،بررسی فعالیت ها که مثلا آیا با فلسفه و مرام حزبی سازگار بوده است یا نه؟ تغییرات کلی در مرام نامه حزبی یا تغییر در رفتار های سیاسی،اجتماعی بررسی می گردد.
و) تاثیر گذارترین افراد حزب،تقابل و تعامل آنها در درون و بیرون حزب.
2- شیوه نگارش مدخل احزاب در جهان اسلام:
این مدخل به دلیل بزرگی و حجم زیاد آن شامل دو قسمت است.
قسمت اول: مقدمه قسمت دوم: مدخل های فرعی_ کشورهای مسلمان
بخش اول مقدمه:
فضای کلی جهان اسلام در ورود اندیشه هاو ایدئولوژی های مدرن سیاسی ، تحولات جهانی و نسبت آن با رشد سیاسی مسلمانان، شکل گیری اندیشه های سیاسی مسلمانان و تشکیل دولت های مستقل،مسائل قومی ، نژادی، ملی گرایی،و ایدئولوژکی بررسی و تبیین شود.
بخش دوم کشور های مسلمان(کشورهای مهم اسلامی به ترتیب الفبایی) :
1. پیشینه سیاسی-ایدئولوژی کشور، سهم اندیشه های سیاسی ،تقابل و تعامل دستگاه های حکومتی با احزاب ،گروه ها و.... .
2. اندیشه های غالب در فضای سیاسی و اجتماعی و پیدایش احزاب در کشور.
الف)دسته بندی احزاب.
ب) مناقشات سیاسی.
ج)عمل کرد دولت، مجلس و دستگا ه حکومتی نسبت به احزاب.
